Pompy olejowe a bezolejowe – różnice, wady, zalety

Od ostatnich 20-30 lat technologia próżniowa coraz bardziej się rozwija. Nowe zastosowania próżni sprawiają, że jest to system bardzo często wykorzystywany w przemyśle. Generalnie, próżnia wykorzystywana jest w celu ułatwienia pracy, uzyskania wysokiej jakości produktu finalnego albo w badaniach laboratoryjnych, ale to tylko jedne z powodów stosowania próżni w przemyśle.

System, w którym zostanie zamontowana pompa próżniowa oraz jej konstrukcję dobiera się w zależności od wymaganego poziomu próżni oraz logistyki procesu produkcyjnego. Pompy próżniowe służące do wytworzenia próżni mogą być zcentralizowane i zasilać system centralnej próżni albo montowane jako stanowiskowe pompy próżniowe bezpośrednio przy maszynach produkcyjnych.

Klasyfikacja

Pompy próżniowe można podzielić na dwie grupy ze względu na konstrukcję, która uzależniona jest od obecności układu smarowania:

• Pompy smarowanie olejowo, zwane też olejowymi, które wykorzystują olej do smarowania, uszczelniania i chłodzenia.
• Pompy bezolejowe, zwane też suchymi, które są pozbawione oleju w komorze, a chłodzenie jest zapewnione głównie przez powietrze.

Dla porządku można jeszcze podać zbliżoną, choć trochę inną klasyfikację:

• Pompy mokre, uszczelniane cieczowo – do tej kategorii zaliczymy pompy łopatkowe smarowane olejowo, ale również pompy próżniowe z pierścieniem cieczowym, w których woda uszczelnia komorę, albo pompy tłokowe.
• Pompy suche, bez obecności uszczelniającego oleju/cieczy – do tej kategorii oprócz pomp łopatkowych, zaliczymy pompy kłowe, krzywkowe, membranowe, tłokowe, spiralne i śrubowe.

Najbardziej popularną pompą próżniową stosowaną do wytworzenia niskiej próżni jest rotacyjna pompa łopatkowa, ale rodzajów pomp do próżni jest wiele.

Różnice w konstrukcji rotacyjnych pomp łopatkowych determinują osiągane później parametry, zastosowanie oraz zakres i koszty obsługi serwisowej.

Budowa

Pompa smarowana olejowo (pompa olejowa)

Wyposażona jest w układ smarowania olejowego złożony ze zbiornika oleju, filtra oleju, separatora, wziernika poziomu oleju, zaworu powrotu oleju, a niektóre modele również w gas balast, który zapobiega kondensacji wewnątrz pompy, gdy zasysane są niewielkie ilości pary.

Pompa bezolejowa (pompa sucha)

Pompa pozbawiona jest układu smarowania i w związku z tym charakteryzuje się bardziej zwartą budową w porównaniu z pompą olejową.

Parametry robocze

Porównując pompy o tej samej wydajności zauważymy, że w porównaniu do pompy bezolejowej, pompa olejowa osiąga niższe ciśnienie końcowe. Możliwe jest to dzięki temu, że olej uszczelnia miejsca połączenia obudowy z łopatkami.

Pompa olejowa o prędkości pompowania 40m3/godz. osiąga próżnię końcową na poziomie 2 mbar, a pompa bezolejowa na poziomie 150mbar.

Ze względu na różnicę w konstrukcji, pompa olejowa posiada większą masę oraz większe gabaryty w porównaniu z pompą bezolejową.

Dodatkowo pompa olejowa, dzięki olejowi pełniącemu m.in. funkcję tłumiącą dźwięk, jest cichsza w porównaniu z pompą suchą.

Zastosowanie, wady i zalety

Pompa bezolejowa, w przypadku montażu stanowiskowego, jest doskonałym rozwiązaniem zapewniającym najwyższej jakości powietrze, które nie zawiera oparów oleju. Jest to ważne dla „czystych” zastosowań, takich jak pakowanie żywności, przetwórstwo spożywcze, przemysł napojowy, farmaceutyczny oraz w laboratoriach i medycynie.

Dodatkowo pompa bezolejowa charakteryzuje się niższymi kosztami serwisu. Pompy próżniowe zasysają gaz z procesu, w którym wykorzystywana jest próżnia. Czasami gaz ten może degradować olej, przyspieszać jego zużycie i konieczność wymiany. Pompa bez oleju jest bardziej przyjazna środowisku i redukuje wpływ konstrukcji na produkcję oleju i jego utylizację.

Pompy bezolejowe umożliwiają osiąganie większych niż w przypadku pomp olejowych oszczędności energetycznych. Dodatkowo wyposażone w falownik mogą zmniejszyć zużycie energii w niektórych aplikacjach nawet o 50% w porównaniu z ich odpowiednikami smarowanymi olejem.

Za to pompa smarowana i uszczelniana olejowo może osiągać niższy poziom próżni w porównaniu z pompą bezolejową o tej samej wydajności. Dodatkowo, jej ciszej działająca konstrukcja mniej wpływa na ogólny poziom emisji hałasu zakładu produkcyjnego.

Jeszcze jedną zaletą pomp olejowych jest większa odporność na pary wodne, które mogą być zawarte w odsysanym gazie.

Zakres i koszty obsługi serwisowej

Porównując zakres obsługi serwisowej pompy olejowej i pompy bezolejowej o wydajności pompowania np. 40m3/godz. dowiemy się, że pompa olejowa wymaga szerszego zakresu czynności:

Czynność	Pompa olejowa	Pompa bezolejowa
Sprawdzanie poziomu oleju	Codziennie	Brak
Wymiana oleju	Co 500 godzin	Brak
Czyszczenie osłony wentylatora i pompy	Co 1000 godzin	Co 1000 godzin
Wymiana filtra oleju	Co 1000 godzin	Brak
Wymiana filtra wlotowego	Co 2000 godzin	Co 3000 godzin
Wymiana łopatek	Co 10000 godzin	Co 6000 godzin

Oczywiście w każdym przypadku częstotliwość prac konserwacyjnych należy dostosować do warunków pracy pompy w oparciu o doświadczenie użytkownika. Natomiast jeśli weźmiemy pod uwagę urządzenia pracujące w tych samych warunkach, koszt obsługi serwisowej jest wyższy dla pompy olejowej. Jedyną korzyścią w zakresie jej obsługi serwisowej jest rzadsza wymiana łopatek. W pompach olejowych łopatki są wykonane z metalu, ale dzięki smarowaniu zużywają się wolniej. W pompach bezolejowych łopatki są kompozytowe lub teflonowe, ale ślizgają się po gładzi stojana bez smarowania i przez to wymagają częstszej wymiany.

Która pompa: bezolejowa czy olejowa?

Użytkownik planujący zakup pompy próżniowej będzie brał pod uwagę takie parametry, jak poziom osiąganej próżni, wymaganą wydajność, gabaryty, poziom emisji dźwięku lub oparów oleju, zużycie energii elektrycznej.

Nasz doradca pomoże Ci w określeniu rodzaju konstrukcji i doborze odpowiedniej wielkości pompy próżniowej do planowanej aplikacji.